Basisschool Het Christal, onderdeel van LEV-WN, wil de brede ontwikkeling van leerlingen beter monitoren en zichtbaar maken. Volgens projectleider en onderwijskundig leider Vincent Verkuil  is de huidige manier van rapporteren summier: “Bij kleuters wordt goed gemonitord met kijkobservaties, op meerdere ontwikkelingslijnen.”  Vanaf groep drie bevat het rapport echter vooral cijfers voor de taal- en rekenvakken. Slechts een klein deel gaat over gedrag of de sociaal-emotionele ontwikkeling, maar deze worden alleen met een O, V of G’tje beoordeeld. Verkuil: “Hetzelfde geldt voor de creatieve vakken en gym. Ik vind dit erg beperkt.”

Groeien, geloven, stralen

LEV staat voor Liefde En Vertrouwen en de leus van het schoolbestuur is ‘Geloof in ontwikkeling’. Dit past volgens Vincent Verkuil helemaal bij deze innovatievraag. “Als je christelijk bent, dan geloof je dat kinderen uniek zijn en gemaakt zijn met ieder een eigen talent. Ook zien wij het als onze taak hen te helpen om hun talenten te ontwikkelen.” Op de gevel van de school staat dan ook ‘Groeien, geloven, stralen’. “Wij willen alle kinderen écht zien en we willen dat ze trots zijn op hun ontwikkelingen. Het nieuwe portfolio gaat ons helpen om de transitie te maken van leerstofgericht- naar kindgericht onderwijs.”

Groei rapporteren

Hoe het nieuwe portfolio er uiteindelijk uit komt te zien, is nog niet duidelijk. Verkuil: “Daar zoeken we nu naar. Een voorbeeld: wij vinden het belangrijk dat kinderen zichzelf een doel kunnen stellen zoals ‘Ik wil leren doorzetten’. Dit soort ontwikkelingen zijn belangrijk voor de persoonsvorming van een kind. Maar hoe rapporteer je dat en hoe maak je de groei zichtbaar? Misschien kunnen we in de toekomst een percentage geven van het aantal behaalde doelen in plaats van een cijferbeoordeling. Zo worden de kinderen meer eigenaar van hun eigen leerproces.”

Eigenaarschap

Verkuil vindt het eigenaarschap van kinderen belangrijk, omdat het hun intrinsieke motivatie verhoogt. Ook met het oog op de toekomst, is eigenaarschap volgens hem onmisbaar. “De wereld verandert snel. Je moet jezelf dus steeds opnieuw kunnen uitvinden en veel zelfkennis hebben. Wie ben ik, waar liggen mijn kwaliteiten en hoe verhoud ik me tot mijn omgeving?”

Kinderen zien groeien

Het portfolio moet volgens het schoolbestuur een rol gaan spelen in de dagelijkse praktijk. Verkuil ziet ook graag dat het portfolio regelmatig gevuld wordt met bewijs voor de leerdoelen. “De leraar hoeft dan niet aan het einde van een kwartaal een heel rapport in te vullen. Je zult momenten moeten plannen om met kinderen het portfolio te bespreken. Dat betekent dat je de dagelijkse onderwijspraktijk anders moet inrichten.”

Vierkuil: “Kijk je naar meer dan alleen Cito-scores, dan zie je een kind ook op andere vlakken groeien. Dat geeft energie en voldoening.” Volgens Vincent haal je daar als leraar je werkplezier uit. “En meer plezier betekent ook minder werkdruk.”

Het kan motiverend werken als de leerlingen, dankzij het werken met een portfolio, goed zicht hebben op waar ze nu precies mee bezig zijn.

Vincent Verkuil, projectleider en onderwijskundig leider

Ieder kwartaal versus continu vastleggen

Voor Vierkuil zijn er ook andere voordelen aan het continu vastleggen van resultaten of leerdoelen. "Dit continue proces zorgt ervoor dat het portfolio en de dagelijkse onderwijspraktijk geen aparte werelden zijn, maar hand in hand gaan. Kinderen komen na een kwartaal niet voor verrassingen te staan. Ze werken op vaste momenten in de week hun portfolio bij, maar kunnen ook op eigen gelegenheid eenvoudig kijken naar de doelen die ze behaald hebben. Het kan motiverend werken als de leerlingen, dankzij het werken met een portfolio, goed zicht hebben op waar ze nu precies mee bezig zijn. Ze krijgen hierdoor beter zicht op hun eigen leerproces."

Positief en realistisch zelfbeeld

Het Christal wil in het nieuwe portfolio zien hoe en op welke manier een kind is gegroeid. Vincent: “Dit is voor ieder kind verschillend. We vinden het belangrijk dat kinderen naar hun eigen groei en ontwikkeling kijken, in plaats van zich te vergelijken met anderen. Dat is voor een kind echt relevant. En het kan helpen bij de ontwikkeling van een positief en realistisch zelfbeeld.”