Interview

Leerlingambassadeurs en leraren tillen ICT-onderwijs samen naar een hoger niveau

Ze zijn niet alleen handig met ICT, maar steken met hun enthousiasme ook andere leerlingen aan. Basisschool Natuurlijk! in Venlo, onderdeel van stichting voor primair onderwijs Kerobei, zet leerlingambassadeurs in om het ICT-onderwijs te versterken. Deze kinderen helpen zowel klasgenootjes als leraren op weg met nieuwe toepassingen in de ICT. Het resultaat? Leerlingen ontwikkelen hun digitale geletterdheid en leraren krijgen ondersteuning in een snel ontwikkelend vakgebied.

“Als je aan hun blik ziet: wow, dit is echt vet, ben ik best trots dat ik andere kinderen iets kan leren.” De tienjarige Nisa is leerlingambassadeur ICT op basisschool Natuurlijk!. Ze zit in groep 7 en is groot fan van de app Quiver, waarover ze samen met klasgenootje Caine (10) workshops geeft aan andere klassen. “Met Quiver breng je je tekening tot leven. Kijk maar, deze kleurplaat heb ik net ingekleurd en nu kan ik er spelletjes mee doen.” Ze wijst naar het scherm van haar Chromebook, waarop een vrolijk konijn in een paars jurkje rondhuppelt. “Ik kan mijn animatie laten wandelen, draaien, door een verrekijker laten kijken en ermee spelen op een virtuele speelplaats. Ik kan ook de kleuren veranderen en geluiden maken.” 

Leerlingen voor de klas

Hoe ze dat precies doet, legt Nisa graag uit aan andere leerlingen en leraren. Met Caine gaat ze de klassen rond om te vragen wie een workshop wil. “We zetten de afspraken zelf in een papieren planner. Meestal zijn de workshops in onze eigen school, maar we gaan ook weleens naar andere scholen. Ik moet nog iets meer oefenen met duidelijk praten, maar ik vind het heel leuk om anderen iets te leren”, vertelt Caine. “Voor we met Quiver begonnen, hebben we andere dingen gedaan, zoals de programmeertaal Scratch en de taal-app Duolingo. Nu leren we van meester Hans om te programmeren met Micro:bit. Daar kun je bijvoorbeeld een ledlamp mee laten branden. Of piano mee spelen op een banaan en een mandarijn. Ik had niet gedacht dat dat echt zou kunnen.”

Olievlekwerking bereiken

Meester Hans, oftewel leraar van groep 7B en ICT-ambassadeur Hans Gooren, luistert met een brede glimlach naar het verhaal van zijn leerlingen. Dit enthousiasme is waar hij op hoopte toen hij, samen met bovenschoolse ICT-coördinator Ton Pouls, het concept ‘leerlingambassadeur’ in het leven riep. “Ons idee is simpel: we leren een paar kinderen die enthousiast zijn over ICT een toepassing. Alle leerlingen mogen zich hiervoor aanmelden. Vervolgens leggen zij het uit aan de hele klas, en daarna aan andere klassen. In die klassen worden ook weer leerlingambassadeurs uitgekozen. Zo ontstaat een olievlekwerking. Leerlingen steken elkaar aan met hun bevlogenheid en leren ontzettend veel van elkaar. Ze blijken technisch en digitaal heel handig.

Laat ze los

Handiger dan de meeste leraren, constateert Hans. “Omdat leerlingen met de nieuwste technologieën opgroeien, hebben ze apps en programma’s zo uitgevogeld. Zelfs zonder gebruiksaanwijzingen. Daarom werk ik volgens het principe ‘trial and error’. Probeer het maar uit, help elkaar verder en als je vastloopt, zijn er altijd YouTube-video’s of websites met uitleg. Ik merk dat ze dat heerlijk vinden. Denk maar aan die hoge berg waar kinderen onbevreesd vanaf skiën, terwijl volwassenen er eerst over nadenken en alle gevaren zien. Mijn tip voor andere leerkrachten is: geef leerlingen ruimte en vertrouwen. Laat ze los! Je hoeft niet alleen maar met vaste lesstof en methodes te werken. In de veertig jaar dat ik in het basisonderwijs werk, heb ik ervaren dat je de meeste leerlingen dan echt ziet opbloeien. Ook degenen die cognitief niet zo sterk zijn.”

Vraag kinderen om hulp

Zijn tweede tip is: wees als leraar niet bang om te zeggen dat je ook weleens iets niet weet. “Laatst wilde ik met mijn telefoon tekstballonnetjes op foto’s van werkstukken plaatsen, maar ik had geen idee hoe. Dan ga ik dat niet zelf uitzoeken, maar vraag ik mijn leerlingen om hulp.” Hij kijkt lachend naar Nisa, die met een trotse blik vertelt dat ze hem met de app PicsArt heeft geholpen. “Geweldig toch? Hoe mooi is het om als tienjarige je leerkracht iets te leren?”, vervolgt Hans. “Ik zie hoe ze daarvan groeien. Ze krijgen steeds meer zelfvertrouwen. Als leerkrachten denken dat ze eerst alles zelf moeten weten, vertraagt dat het leerproces. De technologische ontwikkelingen gaan immers razendsnel.”

Neem instructievideo’s op

Om andere leraren te inspireren en helpen, raadt Hans ICT-ambassadeurs aan om instructievideo’s van een nieuwe toepassing op te nemen. “Ik gebruik hiervoor YouTube-kanalen. Van collega’s hoor ik dat ze de filmpjes in hun klas laten zien. Of ze nodigen na het bekijken ervan leerlingambassadeurs uit om een workshop te geven. Verder probeer ik onze manier van werken te verspreiden via de Werkplaats ICT-ambassadeurs van Kerobei. Hierin komen de leerkrachten en teamleiders met ICT in hun portefeuille – die noemen wij ICT-ambassadeurs – van alle scholen vijf keer per jaar samen om bij te leren en ervaringen uit te wisselen. Ik hoop dat iedereen gaat inzien hoe simpel en effectief het is om leerlingambassadeurs in te zetten.”

Structureel karakter

Marlie Janssen, leerkracht van groep 7A, heeft dat inmiddels zelf ervaren. Een week geleden gaven de leerlingambassadeurs van Hans in haar groep een workshop. “Dat ging helemaal super. Stapje voor stapje legden ze uit hoe Quiver werkt en daarna liepen ze rond om iedereen te ondersteunen”, vertelt ze. “Het was zo leuk om te zien hoe enthousiast alle leerlingen waren. Ze gingen er zelfs thuis mee verder. Ik heb er zelf ook veel van geleerd en heb nu vier nieuwe leerlingambassadeurs in de klas. Je moet als leerkracht wel even doorpakken om er iets structureels van te maken. In het begin kost het je iets meer tijd, maar als het eenmaal loopt, heb je er veel profijt van.”

Leerkracht en leerling versterken elkaar

Het leuke vindt Marlie dat leerlingen en leerkrachten elkaar op deze manier versterken. “Zij leren ons meer over techniek en wij leren hen krachtig en zelfverzekerd een workshop geven. Als ze dat op deze leeftijd oefenen, hebben ze later geen last meer van spreekangst. Voor sommigen is het niet makkelijk, maar omdat ze in tweetallen werken, kunnen ze het altijd van elkaar overnemen. Ik vind het sowieso heel knap dat ze het durven: een groep medeleerlingen toespreken. Een aantal leerlingen heeft zelfs een presentatie voor directeuren gegeven. Ga er maar aan staan. Ik zie dat ze door deze manier van werken automatisch veel 21e eeuwse vaardigheden ontwikkelen die zo belangrijk zijn in deze tijd.”

Tijdsinvestering ICT

De meeste workshops en presentaties die leerlingen aan hun leeftijdgenoten geven, worden onder schooltijd gehouden. Een enkele keer daarbuiten, maar dat vinden ze geen enkel probleem, verzekert Hans. “Ik zorg er natuurlijk voor dat het niet te veel wordt en dat alle leerlingen die het leuk vinden, de kans krijgen om mee te helpen. Zo wisselen ze elkaar af.”

Ook voor leerkrachten moet het behapbaar blijven. “Daarom probeer ik mijn collega’s op ICT-gebied te ontlasten. Die ruimte heb ik sinds vorig schooljaar, omdat ons team heeft besloten om de ICT-ambassadeur gedeeltelijk vrij te roosteren. Dat zou ik andere schoolteams ook adviseren. Ik kan nu één dag in de twee weken besteden aan ICT-beleid, technische problemen, coaching van collega’s en workshops met leerlingambassadeurs op andere scholen. Voorheen moest er tijdens zo’n bezoek een vervanger voor mij komen, maar dat is lastig te regelen. Helemaal nu we ook aanvragen krijgen van scholen buiten Kerobei.”

Toekomstige workshops

Hans hoopt zijn leerlingen mee te geven dat het niet alleen spannend, maar vooral heel erg leuk is om nieuwe dingen te proberen. “Zo heb ik mijn klas opgegeven voor de talentochtenden op school met een workshop Micro:bit. Toen ik vroeg wie daarbij wilde helpen, stak bijna iedereen zijn vinger op. Verder hebben Nisa, Caine, Ton en ik ons opgegeven om in januari 2020 een workshop te geven op een bijeenkomst van BIC, het netwerk voor en door bovenschoolse ICT-coördinatoren waar Ton lid van is. Dat vonden de kinderen én hun ouders meteen een goed idee.”

“Ik wil heel graag de workshops blijven geven”, beaamt Nisa. “Het maakt me niet uit waar en waarover, want alles is vet om te ontdekken. Mijn ouders vinden het ook leuk om te zien wat ik doe. Ze kijken soms wel even of een app betrouwbaar is. En ik mag thuis maar één uur op mijn telefoon. Mijn moeder zegt altijd: ‘Toen ik klein was, had ik geen telefoon en moest ik gewoon buiten spelen.’” Caine schiet in de lach: “Mijn ouders zeggen dat ook! Zelfs in de regen.” Hij trekt er een vies gezicht bij. “Ik ben blij dat ik dan lekker een YouTube-video kan kijken of een nieuwe app kan uitproberen.”

Scholen die meer willen weten over het werken met leerlingambassadeurs kunnen contact opnemen met Hans Gooren via: hans.gooren@kerobei.nl.

Externe video URL

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten