Leraren ondersteunen bij de inzet van digitale leermiddelen: tips en tools
Een goede mix van flexibele leermiddelen en kundige leraren: het is een randvoorwaarde voor goed onderwijs. Door leraren te ondersteunen bij de ontwikkeling van hun ICT-bekwaamheid en door bewuste keuzes voor (de inzet van) digitale leermiddelen, kunnen scholen een digitale sprong maken. Maar hoe weet je waar je nu staat en wat er nodig is? Welke behoeften hebben leraren en wat kunnen we leren van onderwijs op afstand? In dit artikel vind je handige tips, tools en inspiratie over dit thema, waarmee je zelf aan de slag kunt.
Van april 2019 tot april 2021 liep het programma Samen Slimmer Leren. Het bestaat uit drie pijlers:
- het versterken van onderwijsinnovatie
- vaardige leraren en flexibele leermiddelen
- technologie en ethiek
Dit artikel beschrijft handige tools, kennis en inspiratie over de tweede pijler.
ICT in de klas, digitale geletterdheid in de kerndoelen: zijn we er klaar voor? De Monitor ICT-bekwaamheid leraren PO bracht de situatie en ontwikkelbehoefte van leraren in kaart. Net toen de resultaten in maart 2020 beschikbaar kwamen, overviel corona ons land. Op veel scholen kwam de inzet van ICT in een stroomversnelling terecht en tegelijkertijd werd duidelijk hoe belangrijk het is dat leraren ondersteund worden in het omgaan met deze middelen. Om zicht te krijgen op hoe scholen hier invulling aan hebben gegeven en wat ze willen behouden voor de toekomst is de nieuwe Monitor Hybride onderwijs ontwikkeld.
De uitkomsten van de beide monitoren en de ervaringen van de coronaperiode hebben waardevolle inzichten gegeven over de inzet van digitale leermiddelen en ICT-bekwaamheid.
Succesfactoren en tips om de eerste stap te zetten
-
Oog voor verschillen
Heb oog voor de verschillende groepen leraren die er op iedere school zijn (zie ‘tools’ voor een handig hulpmiddel) en speel daarop in. Dat biedt grote kansen om met elkaar een digitale sprong te maken.
-
Rol van schoolleiders en bestuurders
De rol van schoolleiders en bestuurders is cruciaal:
- Voorzie in de benodigde software, hardware en andere randvoorwaarden.
- Geef doordachte experimenteerruimte, ook om fouten te mogen maken.
- Heb aandacht voor verschillen tussen leraren en scholen. Ga daarover het gesprek aan in relatie tot je visie op onderwijs.
- Inventariseer waar leraren de grootste behoefte aan hebben en zet daarop in.
- Stuur op uitwisseling en leren van elkaar, zowel binnen de school als binnen het bestuur, en faciliteer dit.
Tip: lees meer over de succesfactoren van leiderschap in de whitepaper innovatiekracht van de Digitale sprong.
-
Samenwerking met ouders
Specifiek voor onderwijs op afstand: ben beschikbaar voor leerlingen en hun ouders, zorg voor een gestructureerd weekprogramma en regelmatige contactmomenten en neem ouders mee in je onderwijs. Deze samenwerking is cruciaal voor de begeleiding van kinderen.
-
Stap voor stap
Werk volgens de scrum-methodiek, oftewel: stap voor stap, waarbij je steeds evalueert en bijstelt. Zo maak je bewuste keuzes en dat leidt tot bewust onderwijs.
Tools – zelf aan de slag met handige hulpmiddelen
Ideaal keuzeproces leermiddelen (in ontwikkeling)
De uitkomsten uit het onderzoek keuzeproces leermiddelen (zie ‘kennis’) worden vertaald in een tool die scholen helpt bij het maken van keuzes voor leermiddelen. De tool verschijnt in het najaar van 2021.
Gerichte ontwikkeling van leraren (in ontwikkeling)
Op basis van data uit de monitoren en input uit de praktijk zijn groepen opgesteld van typen leraren en hun ambities en behoeften op het gebied van ICT-vaardigheden. Deze groepen en de ontwikkelperspectieven helpen schoolleiders en ICT-coördinatoren om elke leerkracht stappen te laten zetten op het gebied van ICT-bekwaamheid.
Vragenset: gespreksstarter voor schoolteams
Voor scholen die mee hebben gedaan met de Monitor hybride onderwijs is een vragenset ontwikkeld. Deze vragenset helpt schoolteams om de schoolrapportage te duiden en hierover met elkaar in gesprek te gaan. Dit met als belangrijkste doel: leren van de ervaringen met afstandsonderwijs en daarmee het onderwijs te verbeteren.
Kennis – leer van praktijkvoorbeelden en onderzoeken
Rapportage ICT-bekwaamheid: zicht op de inzet van ICT, vaardigheden en behoeften van leraren
Hoe kijken leraren naar hun huidige en toekomstige gebruik van ICT? Hoe vaardig zijn ze? En wat is de eerste stap richting (verdere) professionalisering? De rapportage van de Monitor ICT-bekwaamheid leraren PO geeft antwoord op deze en andere vragen.
- Eindrapportage (maart 2020)
- De vijf belangrijkste inzichten
Rapportage hybride onderwijs: zicht op inrichting en ervaringen van onderwijs op afstand
Hoe hebben scholen, leraren, ouders en leerlingen in het voorjaar van 2020 invulling gegeven aan onderwijs op afstand? En wat willen ze graag in de toekomst behouden? De Monitor hybride onderwijs bracht dit in kaart. De uitkomsten daarvan zijn te lezen in twee rapportages.
- Eerste landelijke rapportage (november 2020)
- Vervolgrapportage met verdiepende analyses (april 2021)
Eindrapport proces leermiddelenkeuze: overwogen keuzes maken
Hoe komen basisscholen tot een keuze voor een nieuwe methode? Waar lopen ze tegenaan, wat gaat er juist goed? En hoe kan het keuzeproces beter ondersteund worden? Lees de eerste bevindingen uit het onderzoek.
Digitale sprong: leren van onderwijs op afstand
De data uit de Monitor hybride onderwijs is gecombineerd met eerder onderzoek en inzichten van de projectleiders van de Innovatievragen Onderwijs en ICT. De Digitale sprong is een serie publicaties waarin de impact van onderwijs op afstand in beeld is gebracht, met als doel leren van de ervaringen van deze periode. Per sprong is er een expertisedocument, interview, video en whitepaper.
- Subdossier Digitale sprong
- Digitale sprong 1: ICT-ambities van leraren
- Digitale sprong 2: Gelijke kansen bij afstandsonderwijs
- Digitale sprong 3: Innovatiekracht scholen in crisistijden
