De innovatievraag van Best Onderwijs had oorspronkelijk twee doelstellingen: het ontwikkelen van een leerlijn digitale geletterdheid én bijdragen aan meer ondernemerschap bij leerlingen. Door de impact van de coronacrisis kwam het zwaartepunt te liggen op dat laatste. ‘Ondernemingszin’ is centraal komen te staan in het Best Tech Lab en leerlingen zijn hier volop mee aan de slag gegaan. Zo ontwikkelen ze nieuwe vaardigheden. 

Dit zijn de resultaten van de innovatievraag :

• Onderzocht is wat verstaan wordt onder de term ondernemerschap. De vier aspecten die iCoaches en directeuren het meest belangrijk vinden zijn creativiteit, initiatief nemen/durven, zelfsturing en het geven van verantwoordelijkheid. Deze komen samen in ‘ondernemingszin’.  

• Leerlingen hebben gesproken met ondernemers en kennisgemaakt met allerlei aspecten van het ondernemerschap. 

• De iCoaches hebben inzicht gekregen in hoe leerkrachten en directeuren kijken naar het Best Tech Lab. Daardoor kunnen ze hun verwachtingen en gedrag bijstellen én weten ze beter waar kansen voor verbetering liggen.  

• Digitale geletterdheid, ondernemerschap en het Best Tech Lab hebben een prominente plek gekregen in het nieuwe koersplan van Best Onderwijs. Daarmee zijn de ambities uit de innovatievraag geborgd.  

• Het Best Tech Lab ontwikkelde een lesbrief ondernemen en een online presentatie met als doel kennis te delen binnen de sector.  

• Leerlingen uit het lab bedachten een kwartetspel. Dit kwartetspel maakt leerlingen én leraren nieuwsgierig naar digitale tools en vergroot direct hun kennis over de inzet ervan.  

Gerealiseerde doelen in cijfers 

• Ondanks corona hebben 27 (van de beoogde 50) klassen een bezoek gebracht aan het Best Tech Lab. 

• Alle zeven scholen van Best Onderwijs zijn in het Best Tech Lab geweest.  

• Het merendeel van de bezoekers (leerlingen en leerkrachten) is positief over het bezoek (ruim meer dan de gestelde 80%).  

Tips  

Zelf aan de slag met een innovatievraag op dit gebied? Dit zijn de tips van Best Onderwijs:  

• Zoek iemand die je spiegelt, zodat je bewust even stil staat bij wat er al bereikt is. Trots zijn op resultaten zorgt voor energie om door te gaan, ook als iets even tegenzit.  

• Knip grote, ambitieuze doelen op in kleine, reële en meetbare doelen.  

• Wees je ervan bewust dat niet iedereen hetzelfde tempo en enthousiasme heeft als jij. Door te vragen “Hoe kunnen we jou helpen?” werk je meer vraaggericht.  

• Maak onduidelijke termen concreet. Niet iedereen verstaat bijvoorbeeld hetzelfde onder termen als eigenaarschap en ondernemerschap.  

• Communiceer over doelen en resultaten en evalueer deze. Zowel vooraf, tussentijds als na afloop van een project.  

• Luister goed naar de ideeën van leerlingen. Zij denken vaak meer out-of-the-box en dat kan je eigen creativiteit ook stimuleren.  

Sinds schooljaar 2019-2020 heeft Stichting Best Onderwijs (7 kindcentra en basisscholen in Best, bij Brainport Eindhoven) een ICT-lab, het Best Tech Lab. Dit lab wordt gedraaid door veertien leerlingen van zeven basisscholen.  

Het Best Tech Lab onderscheidt zich van andere ontdeklabs doordat ondernemerschap en eigenaarschap er centraal staan. Leerlingen zijn bijvoorbeeld betrokken bij het bedenken van de naam, het logo en social media-mogelijkheden en doorliepen zelf een compleet offertetraject voor een nieuw digibord. Dit sluit goed aan bij het doel van het ICT-lab: kinderen in een situatie brengen waarin ze leren van tegenslagen en oefenmomenten. Door kennis te maken met allerlei aspecten van ondernemerschap en door nieuwe vaardigheden te leren, worden de leerlingen voorbereid op de toekomst en de arbeidsmarkt.  

Naast deze meerwaarde voor leerlingen, wil Stichting Best Onderwijs dat het Best Tech Lab als vliegwiel fungeert: het moet eraan bijdragen dat digitale geletterdheid meer gaat leven op alle scholen. Stichtingsbreed is er een leerlijn digitale geletterdheid in ontwikkeling die dient als ‘onderlegger’. Het Best Tech Lab is belangrijk voor de doorontwikkeling van de leerlijn en voor het versterken van digitale vaardigheden van leraren en leerlingen. 

Bij de start van de innovatievraag wilde Best Onderwijs onder meer stappen zetten met het ontwikkelen van een leerlijn digitale geletterdheid. Vanwege de coronacrisis besloten de projectleiders van Best Tech Lab, Michiel Jansen en Koen de Lau, om de doelen kleiner en SMART te maken. Met focus op ondernemerschap, een van de kernwaarden van het bestuur. Daardoor werd het overzichtelijker en concreter. 

Michiel Jansen: “Ons oorspronkelijke doel was dat 50 klassen het Best Tech Lab zouden bezoeken tijdens de looptijd van de innovatievraag. Dat lukte helaas niet, maar uiteindelijk hebben we 27 klassen - van groep 1 tot en met 8 en van al onze zeven scholen - kunnen ontvangen voor workshops. Toch heeft de coronacrisis behoorlijk wat impact gehad, omdat fysieke ontmoeting echt belangrijk is hier. Dat vinden we vooral jammer voor ‘onze ondernemers’, de veertien leerlingen die het lab runnen. Voorheen waren ze elke woensdag hier om zaken te ontwikkelen en te ontwerpen en die kennis namen ze mee naar de eigen groep. Dat is nu maar beperkt gelukt.”  

Nieuwe inzichten 

De lastige situatie zorgde toch voor nieuwe ideeën en inzichten. Jansen: “Vanwege corona maar ook vanwege de fysieke afstand tussen sommige van onze scholen zijn we anders gaan denken. Zo hebben we ons Best Tech Lab ook naar de scholen toegebracht. Dat is heel goed bevallen. Ook hebben we door corona geleerd dat we regelmatig stil mogen staan bij wat we bereikt hebben en dat we ook de kleine successen mogen vieren. Het helpt ons erg dat we binnen onze organisatie een sterk team van iCoaches hebben en dat we elkaar scherp houden en aanvullen. En doordat we de focus verlegd hebben naar ondernemerschap, zijn we daar zelf ook bewuster mee aan de slag gegaan en in gegroeid. Zo neemt Koen veel initiatief om samenwerkingspartners te benaderen en te netwerken. We zijn bijvoorbeeld gaan samenwerken met schoolbestuur Salto uit Eindhoven. Zelf merk ik dat ik creatiever ben gaan denken doordat de leerlingen in ons Best Tech Lab zulke mooie ideeën hebben.” 

Misverstanden  

De projectleiders liepen ook tegen een aantal misverstanden aan. Binnen de organisatie is niet altijd duidelijk wat de meerwaarde is van het Best Tech Lab voor de leerlingen die er – als er geen sprake is van coronamaatregelen – wekelijks komen. Jansen: “Het is aan ons, samen met onze collega iCoaches, directeuren en besturen om dit beter uit te leggen aan collega’s.” 

Een ander misverstand is dat het Best Tech Lab een soort plusklas is, terwijl alle leerlingen, ongeacht niveau, kansen krijgen. 

Directeuren stap voor stap meenemen 

Koen de Lau leerde dat het goed is om hiervoor zijn eigen tempo bij te stellen. “Ik had gehoopt dat de olievlek rondom de leerlijn digitale geletterdheid al snel zou ontstaan. Maar veel directeuren zien het Best Tech Lab vooral als een plek om op bezoek te komen en waar leerlingen geënthousiasmeerd worden. Dat gaf mij het inzicht dat we de directeuren stap voor stap moeten meenemen en steeds laten zien wat onze visie is. Wat we ook geleerd hebben is dat het niet werkt als wij vanuit ons eigen enthousiasme proberen iedereen te overtuigen. Daarom hebben we er bij de tussentijdse evaluatie met het MT er bewust voor gekozen om de vraag te stellen: ‘Wat heb jij als directeur van ons nodig?’ Daar kunnen wij bij faciliteren.”