Het merendeel van de scholen is het gelukt om afgelopen voorjaar in korte tijd om te schakelen naar onderwijs op afstand. Dat blijkt uit de eerste resultaten van de Monitor hybride onderwijs van de PO-Raad en Kennisnet. De verschillen in aanpak waren echter groot. Zo was een gestructureerd lesaanbod en contact met de leraar niet voor ieder kind vanzelfsprekend. Ook de beschikbaarheid van een laptop met internetverbinding was een knelpunt, zowel voor een deel van de leraren als voor leerlingen.

Dankzij inspanningen van scholen, leraren, ouders en leerlingen is het onderwijs voor een grote groep leerlingen dit voorjaar met de beschikbare middelen doorgegaan. Onderwijs werd ‘hybride’. Dat wil zeggen dat onderwijs met een mix van online en offline hulpmiddelen en passende didactiek zo wordt georganiseerd dat het plaatsonafhankelijk gegeven kan worden. De Monitor hybride onderwijs brengt in kaart hoe dit onderwijs is ingericht en hoe leraren, ouders en leerlingen dit hebben ervaren. 

De monitor is een ontwikkelinstrument en biedt input voor het gesprek op scholen, binnen besturen en op sectorniveau. Wat leren we van deze uitzonderlijke periode en wat betekent dit voor toekomstgericht onderwijs en de rol van ICT hierin? Scholen die hebben deelgenomen aan de monitor ontvangen een eigen schoolrapportage. Met deze rapportage kunnen ze werken aan een blijvende verandering of zich voorbereiden op situaties waarin fysiek lesgeven (tijdelijk) niet mogelijk is. 

Eerste rapportage 

Aan de Monitor hybride onderwijs namen tot nu toe 162 scholen in het primair onderwijs deel. 829 Leraren, 166 schoolleiders, 3797 ouders en 2603 leerlingen deelden hun ervaringen met onderwijs op afstand. Meedoen met de monitor is nog mogelijk tot het einde van het jaar. In deze eerste rapportage worden de resultaten tot nu toe gedeeld. In januari verschijnt een vervolgrapportage met verdiepende analyses rondom hybride onderwijs. Onderzoeksbureau KBA Nijmegen voert de monitor uit.

Download de eerste rapportage Monitor hybride onderwijs PO 

Contact tussen leraar, ouder en leerling cruciaal 

Uit de Monitor hybride onderwijs blijkt dat het overgrote deel van de scholen de omschakeling naar onderwijs op afstand snel heeft opgepakt. Bijna alle deelnemende schoolleiders en ICT-coördinatoren geven aan dat er binnen een week een protocol of draaiboek beschikbaar was voor onderwijs op afstand. Het merendeel van de ouders is positief over de ondersteuning die de school bood bij het schoolwerk thuis. Twee derde van de ouders geeft aan (bijna) elke schooldag een gestructureerd lesprogramma te hebben ontvangen. De andere ouders ontvingen dit niet of slechts één of twee keer per week. 

Het contact tussen leraar, ouder en leerling werd wisselend georganiseerd. Een kwart van de ouders vond het contact met de school onvoldoende. De helft van de ouders zegt zelfs dat er nauwelijks individueel contact is geweest tussen de leraar en hun kind.
Voor ouders zijn een helder lesprogramma en contact met de leraar een belangrijke houvast in de ondersteuning van hun kind. Leerlingen kunnen pas goed met hun schoolwerk bezig zijn als ze weten wat er van hen verwacht wordt en ze goede ondersteuning krijgen.

Aandacht voor randvoorwaarden op school en thuis blijft nodig

Veel scholen hebben dit voorjaar geïnvesteerd in de ICT-randvoorwaarden voor goed thuisonderwijs. Er zijn devices aangeschaft voor leraren en leerlingen. Via SIVON zijn meer dan 15.000 laptops verspreid onder leerlingen waar dat het hardst nodig was. Leraren, ouders en leerlingen hebben ondersteuning gehad in het omgaan met software en toepassingen voor onderwijs op afstand. Toch waren er nog steeds leraren en leerlingen waarbij de omstandigheden voor onderwijs op afstand niet goed waren. Bijvoorbeeld omdat er gewerkt moest worden op een verouderde computer of omdat de interverbinding slecht was. Over de beschikbaarheid van educatieve software zijn zowel leraren als schoolleiders en ICT-coördinatoren niet onverdeeld positief. Bijna twee vijfde vindt dat er niet of slechts enigszins voldoende keuze is op dat gebied. 

Ondersteuning van scholen 

De PO-Raad en Kennisnet zetten zich in om de randvoorwaarden voor goed onderwijs met behulp van ICT op orde te krijgen. Zowel voor de huidige periode, waarin scholen door ziekte of quarantaine van leraren en leerlingen soms genoodzaakt zijn om hybride onderwijs te geven, als voor de toekomst. Via www.lesopafstand.nl en webinars wordt informatie geboden over bijvoorbeeld het vormgeven van online lessen en communicatie en contact met ouders. 

Meer verdieping 

De komende tijd wordt de data uit de monitor door Kennisnet en de PO-Raad verder verdiept in artikelen en webinars. De PO-Raad combineert de inzichten uit de monitor met praktijkverhalen in de reeks: de digitale sprong. Het eerste deel van deze reeks verschijnt volgende week.