Praktijkvoorbeeld

Stichting Klasse gebruikt learning analytics voor optimale ondersteuning van leerlingen

Met de digitalisering van het onderwijs komen steeds meer gegevens van leerlingen beschikbaar. Over hun prestaties, tempo en voortgang. Learning analytics is het meten, verzamelen, analyseren en rapporteren van en over gegevens van leerlingen en hun context. Daarmee krijgen leraren de sterke en minder sterke kanten van leerlingen snel in beeld. Tijdig bijsturen wordt zo een stuk eenvoudiger. Maar hoe kun je leraren en intern begeleiders goed laten werken met alle meetsystemen? Stichting Klasse zocht het uit in een versnellingsvraag. 

Resultaten

Learning analytics heeft de potentie om leeropbrengsten te verhogen, beter te differentiëren en de administratieve druk op leraren te verlagen. Om deze kansen te verzilveren zijn vier randvoorwaarden van groot belang: goede technologie, deskundigheid van leraren, cyclisch werken en het realiseren van voldoende capaciteit. Dat blijkt uit deze versnellingsvraag van Stichting Klasse. 

Technologie

Methode-toetsen, niet-methode-toetsen, alledaagse verwerkingsoefeningen op de tablet, gegevens van Cito. Er is steeds meer informatie over een leerling beschikbaar. Het ontsluiten, samenbrengen en analyseren van al die gegevens uit al die verschillende (digitale) bronnen gaat niet vanzelf. Met behulp van technologie kunnen deze bronnen samengebracht worden in één dashboard.

In een centraal dashboard kunnen leraren in een oogopslag zien hoe het ervoor staat met de cognitieve en de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind. Met alle relevante informatie netjes bij elkaar en visueel gemaakt. Helder en gebruiksvriendelijk. Zo’n dashboard zou leraren veel tijd kunnen besparen die ze anders kwijt waren aan het maken van rapportages op leerlingniveau. Stichting Klasse ging hiervoor de samenwerking aan met Leeruniek, een technologie start-up gespecialiseerd in learning analytics. Het bedrijf ontwikkelde een analysetool waarmee leraren snel en eenvoudig de leeropbrengsten uit diverse bronnen kunnen inzien en analyseren. De tool is direct geïmplementeerd in de scholen.

Deskundigheid

Hoe handig learning analytics ook zijn, de leraar staat altijd aan het roer. Het gaat immers om het verhaal achter de cijfers. De leraar (of intern begeleider) moet de juiste verbanden leggen en goede conclusies trekken. De leraar neemt ook de context van een kind mee in de afweging. Zo ontstaat een genuanceerd totaalplaatje dat duidelijk maakt waar een leerling staat en welke interventies mogelijk zijn. Dit kan ook met ouders gedeeld worden.

Het op een juiste manier interpreteren en analyseren van gegevens over een leerling en dit combineren met de inzichten van de leraar en intern begeleider is een vak apart. Daarom is het noodzakelijk om leraren en intern begeleiders hierin te trainen. Zo komt er deskundigheid binnen de schoolmuren en worden de mogelijkheden van learning analytics optimaal gebruikt.

Cyclisch werken

Om learning analytics duurzaam in te bedden in het onderwijs, is het cruciaal om de vinger aan de pols te houden. Dat doe je door cyclisch te werken via een proces van opleiden en begeleiden, gebruik en evalueren. Steeds opnieuw. Door te evalueren komt er meer structuur in het gebruik van learning analytics en kan de school bijsturen als dat nodig blijkt te zijn. Wat kan er anders? Wat is daarvoor nodig?  

Capaciteit

Is de technologische kant op orde, het deskundigheidsniveau van leraren hoog genoeg en is schoolbreed besloten om cyclisch te werken? Dan komt er nog een laatste randvoorwaarde voor succes om de hoek kijken: er moet capaciteit worden vrijgemaakt. Want het kundig duiden van de informatie over leerlingen kost simpelweg tijd. Tijd die een leraar moet krijgen. Anders bestaat er een reële kans dat het dashboard ongebruikt blijft en alle voorgaande investeringen op het gebied van techniek en deskundigheid stranden bij deze laatste horde.

Externe video URL
Achtergrond

De scholen van Stichting Klasse hebben de afgelopen jaren steeds meer digitale leermiddelen in hun onderwijs geïntegreerd. Alle verschillende onderwijsapplicaties, zoals Snappet, Muiswerk of Rekentuin, geven op eigen wijze inzicht in de cognitieve ontwikkeling van een leerling. Dit komt bovenop de overzichten van leerlingadministratiesystemen zoals ParnasSys.

Meer data, minder inzicht

Leraren krijgen dus steeds meer overzichten. Daardoor wordt het niet eenvoudiger om al die verschillende gegevens te interpreteren. Het ontbrak aan een overzicht dat de complete ontwikkeling van een kind netjes in kaart brengt en waarmee leraren makkelijk uit de voeten kunnen. Beter en meer gebruik van learning analytics zorgt voor effectievere onderwijskundige interventies.

Van brij naar betekenis

Bij Stichting Klasse leefde het gevoel dat er meer uit de beschikbare data te halen moest zijn. “Om van al die brij een overzichtelijk geheel te maken zodat leraren daarmee aan de slag kunnen”, vertelt Maaike van Velzen, directeur van De Venen, een van de basisscholen van Stichting Klasse. Dat bleek mogelijk. Het op een slimme en zorgvuldige manier combineren en analyseren van die “brei” noemen we learning analytics.

Op maat leren door learning analytics

Daniel Vermij, leraar op De Kas in Gouda, is ervan overtuigd dat learning analytics veel te bieden heeft. “Beter en meer gebruik van learning analytics zorgt voor effectievere onderwijskundige interventies. Enerzijds op dagelijkse basis in de klas. Maar ook voor de lange termijn ontstaat de kans om te reflecteren op het onderwijsprogramma.”

Proces

De zeventien basisscholen van Stichting Klasse maakten al intensief gebruik van digitale leermiddelen. Elk individueel programma gaf waardevolle informatie over de ontwikkeling van leerlingen. Maar al die gegevens konden niet makkelijk gecombineerd en geanalyseerd worden. Leerkrachten konden weliswaar steeds meer losse overzichten downloaden, maar kregen daardoor niet méér inzicht. Om meer rendement te halen uit het werken met tablets in de klas, diende Stichting Klasse een versnellingsvraag in.

De oorspronkelijke versnellingsvraag luidde: “Hoe kunnen we met de learning analytics vanuit dashboards, zoals dat van Snappet, in combinatie met andere gegevens uit bijvoorbeeld Cito en ParnasSys, de intern begeleiders en leerkrachten beter faciliteren om tot de juiste interventies in het leerproces te komen, zodat de leerwinst kan worden vergroot?”  

Vraag voor de hele branche

De toetscommissie stond erop dat de Versnellingsvraag van Stichting Klasse verbreed werd voor learning analytics uit andere systemen, zoals Rekentuin en Muiswerk. Dit om meer basisscholen van de uitkomsten te laten profiteren.

Breed draagvlak binnen Stichting Klasse

Het bestuur van Stichting Klasse verbond de inzet van learning analytics met opbrengstgericht en passend onderwijs. Van schoolleiders tot leraren: iedereen omarmde dit concept. Zo ontstond een breed draagvlak voor het gebruik van learning analytics en stond het antwoord op de ‘waarom’ vraag iedereen helder voor ogen.

Projectgroep

Frank Tigges - lid van het college van bestuur van Stichting Klasse - stelde een projectgroep samen om de hoe vraag uit te spitten in een aantal werk- en intervisiebijeenkomsten. Een mooie mix van schoolleiders, intern begeleiders en leraren. Hun gemeenschappelijke kenmerk? Allemaal zeer gedreven en enthousiast over de kansen die learning analytics biedt.

Cyclisch verbeteren

Om de versnellingsvraag te beantwoorden, werd voortgebouwd op de stappen die al binnen de scholen van Stichting Klasse waren gemaakt. De scholen van deze stichting werkten al veel met Snappet, Rekentuin en Taalzee. Het combineren van de beschikbare data met de inzichten van leerkrachten werd een speerpunt binnen de scholen. Door meer te doen, deden de leerkrachten en intern begeleiders meer ervaring op met learning analytics. Door regelmatig te reflecteren en evalueren werd nieuwe kennis ontwikkeld.

Centraal dashboard van Leeruniek

Al snel werd duidelijk dat om learning analytics goed toe te passen een extra tool nodig is. Stichting Klasse ging daarom de samenwerking aan met Leeruniek. Dit bedrijf ontwikkelde een centraal dashboard dat op basis van data uit Snappet en CITO-toetsen digitale adviezen geeft. Daarmee kunnen leerkrachten makkelijker bepalen welke interventies in het leerproces nodig zijn.

Opleiding en begeleiding op maat

Om echt de vruchten te plukken van learning analytics, is een tool alleen niet genoeg. Ook dat ontdekte de projectgroep gaandeweg. Gerichte opleiding is een noodzaak. Op basis van vragen die in de teams leefden, heeft onderwijsadviesbureau O21 voor Stichting Klasse trainingen ontwikkeld. Met de opgedane kennis van die trainingen krijgen leerkrachten nóg meer vaste grond onder de voeten om learning analytics als tool met succes in te zetten in hun onderwijs.

 

Meer weten?

Logo
Organisatie

Stichting Klasse

Verhalen bij dit praktijkvoorbeeld

Downloads

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten