Hoe maken we de omslag naar onderwijs vanuit de talenten en mogelijkheden van kinderen? En welke rol speelt ICT hierin?
De achttien scholen van de Dynamiek Scholengroep in Noord-Limburg werken vanuit twee dimensies: klein (gericht op het eigen dorp en op de ontwikkeling van elk specifiek kind) én groot (in netwerken met verschillende partners in de omgeving). ICT wordt daarbij op een activerende, faciliterende en inspirerende manier ingezet.
In 2018 deelde Dynamiek een jaar lang haar ervaringen op deze website, net als zeven andere scholen en besturen.
De Dynamiek Scholengroep investeert in de kwaliteit van het onderwijs. Centraal staat het uitdagen van kinderen om te leren binnen een rijke omgeving. ICT speelt daarbij een actieve rol. Wat is er in 2018 allemaal gebeurd?
Meteen al is er één in het oog springende verandering ten opzichte van het begin van het jaar: de komst van informatiemanager Mieke Engelbertink. Vol enthousiasme vertelt ze over haar nieuwe baan en de ambities van Dynamiek. Alsof ze er al jaren werkt. En het mooie is: alle ICT-doelstellingen voor 2018 zijn behaald. Zelfs meer dan dat!
Wat heeft iemand nodig?
Engelbertink: “Wij werken bij Dynamiek vanuit een visie met vijf pijlers: innovatie, passie, vertrouwen, ontwikkeling en respect. Deze pijlers - die voor alles gelden, dus ook ICT - gaan we de komende tijd nog concreter maken. Ons uitgangspunt is altijd ‘het kind’. Wat heeft deze leerling nodig? En hebben wij voldoende in huis om aan zijn/haar behoeften te voldoen?”
Engelbertink geeft aan dat de scholen in beweging zijn. “Leraren zijn van oudsher getraind op het overdragen van kennis. Het stimuleren van talenten bij kinderen en het nemen van initiatief, dat is relatief nieuw. Wij noemen het ‘ontdekkend leren’.”
Ze vervolgt: “Het achterliggende idee is: je bent altijd in ontwikkeling. Het einddoel, dat we vroeger centraal stelden, is er niet. Dat wordt nooit bereikt. Het is een open proces, je weet niet hoe het precies loopt. Maar het belangrijkste is: je gaat vooruit.”
Hoe kan ik je verder helpen?
Het investeren in je jezelf en initiatief nemen, dat is niet alleen iets voor de leerlingen. Engelbertink: “Dat geldt ook voor de leraren zelf. Waar zit hun passie? Waarop willen zij zichzelf verder ontwikkelen?”
En het geldt ook voor het ICT-team. “We werken nu meer vraaggericht, vanuit de behoeften van onze klanten. We vragen leraren dus: wat heb je nodig om kinderen goed onderwijs te bieden? Waar kunnen we je bij helpen? We willen prikkelen, mensen op ideeën brengen. Inspireren.”
Zo organiseerde Dynamiek in 2018 allerlei informatiebijeenkomsten, workshops en pizza-party’s over uiteenlopende ICT-onderwerpen. Uiteraard naar aanleiding van vragen van leraren en andere medewerkers. Van PowerPoint-vaardigheden tot het werken in de cloud en databeheer. “Het leren over ICT komt nu echt op gang. Zoveel enthousiasme, ook in de onderbouw. Mensen komen in beweging, uit hun comfortzone, zien en doen nieuwe dingen.”
Investeringen in ICT
De Scholengroep heeft in 2018 ruimte gecreëerd voor extra investeringen in ICT-voorzieningen. Engelbertink: “We hebben nieuwe Chromebooks aangeschaft (1 op de 4 leerlingen). De beheerssystemen zijn uitgebreid met Snappet, Google accounts, G-suite en Microsoft Teams in Office 365.”
Delen in plaats van mailen
Online samenwerken is een belangrijke ontwikkeling binnen de groep. “In de cloud kunnen teams zaken delen, alles is op één plek terug te vinden. Dat blijkt wel een omslag: het kost soms moeite om een oude manier van werken – zoals je het al jaren deed – los te laten en iets anders te proberen. We gaan werken met SharePoint, ook via de app. Dat hebben we eind november 2018 gelanceerd. Delen in plaats van mailen, is het credo.”
iCoaches zijn op dreef
Dynamiek werkt met kwaliteitsteams. In 2017 is zo’n team met negen iCoaches gestart. De coaches komen op de scholen, bieden ondersteuning en leggen dingen uit. “Ze hebben inhoud en komen in de klas om te helpen.” Daarvoor heeft Dynamiek geïnvesteerd in materialen: van leskisten tot een green screen en bots.
IBP-animaties
Het jaar 2018 stond ook in het teken van Informatiebeveiliging en Privacy (IBP). Dynamiek heeft hiervoor een versnellingsvraag ingediend. Jos Baggen, bestuursvoorzitter: “In eerste instantie lijkt het een administratief proces, iets dat je moet doen. Maar het gaat ook over houding en hoe we met data en privacy omgaan.”
Dynamiek heeft daarom een set van negen IBP-animaties ontwikkeld – met bijbehorende nieuwsbrieven - waarmee je mensen meer bewust kunt maken van het belang van de AVG. Engelbertink “Dit is geen gemakkelijke wet, maar wel zinvol in verband met de privacy en veiligheid van onze kinderen. Soms kijken leraren naar zo’n animatie en dan is de vraag: moet ik dat er ook nog bij doen? Dan zeggen wij: probeer het te integreren. Mediawijsheid en AVG kunnen prima samen. Pas de kunst van het weglaten toe.”
Resultaten 2018
- Grotere ICT-bekwaamheid van leraren
- Professionalisering kwaliteitsteam met iCoaches
- Investeringen in ICT-devices/programma’s/toepassingen
- Een IBP-beleid in uitvoering
Bij Dynamiek Scholengroep zijn achttien katholieke en openbare basisscholen aangesloten uit de gemeenten Horst aan de Maas en Venray (Noord-Limburg), waarvan een school voor Speciaal Basis Onderwijs (SBO).
Dynamiek Scholengroep verzorgt met zo’n 350 medewerkers het onderwijs aan ruim 3.500 leerlingen op 19 verschillende locaties in verschillende dorpen.
De scholengroep is twaalf jaar geleden ontstaan uit een fusietraject. De regio heeft te maken met krimp en een uitstroom van leerlingen. Centraal staan de volgende kernbegrippen: passie voor goed onderwijs, verantwoordelijkheid voor de eigen ontwikkeling en respect voor elkaar.
Wij willen dat ieder kind plezier beleeft aan leren en betrokken is bij het eigen leerproces. Onderwijs is niet het vullen van een vat, maar het ontsteken van het vuur.
Omdenken, dát is belangrijk, zegt bestuursvoorzitter Jos Baggen van de Dynamiek Scholengroep herhaaldelijk. In het onderwijs zijn we vaak gericht op het bieden van ‘zorg’. Maar is het centraal stellen van talenten en kwaliteiten niet veel uitdagender?
Jos Baggen geeft aan dat hier een andere manier van lesgeven voor nodig is: van didacticus naar pedagoog. Naar het ‘hoe’. “Leraren zijn vooral methodisch opgeleid. Zij hebben geleerd te denken vanuit methodes. Die zijn vaak gebaseerd op de gemiddelde leerling. Het gemiddelde is bepalend. Omdenken betekent: wat heeft dit specifieke kind nodig?”
Belangrijk is om niet in ‘jaren’ te denken, maar in ‘personen’, vindt hij. “Wat kan een kind al? Sluit hierbij aan en activeer dit. Je kunt een flexibele ruimte creëren tussen de 10 en de 14 jaar. Daarbinnen is groei mogelijk. Dus: niet overstappen naar een hoger niveau omdat je een bepaalde leeftijd hebt, maar omdat je iets goed kan en er aan toe bent.”
Liefde en passie voor het onderwijs
Jos Baggen is ervan overtuigd dat niet alleen de kinderen hier profijt van hebben. Het mooie is dat dit ook leraren in hun kracht zet. Het raakt hun liefde en passie voor het onderwijsvak. Voor het verder helpen van kinderen in hun ontwikkeling.
De inzet van ICT kan daarbij als versneller werken, vindt de voorzitter. Het stimuleert de creativiteit, maakt maatwerk mogelijk en biedt kansen voor gepersonaliseerd leren. De leraar kan hierin volgend zijn en het verlicht zijn/haar werk. “Maar het is geen wondermiddel. We moeten niet naar vier uur per dag achter de pc. De hut in het bos is ook belangrijk.”
De kinderen blijken soms verder dan leraren. “Het vraagt van onze mensen om ook om te schakelen en bij te blijven leren. Dat is noodzakelijk, want anders krijg je een digibord zonder begeleiding.”
Het mooie is dat dit ook leraren in hun kracht zet. Het raakt hun liefde en passie voor het onderwijsvak. Voor het verder helpen van kinderen in hun ontwikkeling.
