Praktijkvoorbeeld

Het Community Learning Center Arnhem onderzoekt hoe ICT-beleid beter kan

Hoe kunnen we schoolleiders de middelen geven om ICT-beleid te maken, vanuit kennis over de huidige en benodigde competenties van leraren? En hoe komen we tot een effectief professionaliseringsplan waarbij teamleren een belangrijke rol speelt? Het Community Learning Center Arnhem ging in een versnellingsvraag op onderzoek uit. 

Resultaat

Het belangrijkste resultaat - en tevens het antwoord op de versnellingsvraag 'Hoe zorgen we ervoor dat schoolleiders goed ICT-beleid kunnen maken?' - is de conclusie dat schoolleiders drie bepalende factoren nodig hebben. Die factoren zijn: richting, ruimte en ruggesteun.

Richting 

Richtlijnen voor ICT-beleid zijn vaak verspreid binnen de (school)organisatie. Die complexiteit wordt met de beantwoording van deze versnellingsvraag gezamenlijk aangepakt. Het werken aan ICT-kennis- en kunde wordt aangepakt in een dialoog tussen schoolbesturen en schoolleiders. Denk aan gesprekken over de beleidscyclus, de HRM-cyclus en pilots. Annelies Wiggers, Programmamanager van Community Learning Center Arnhem is nauw betrokken bij de beantwoording van deze vraag. "Die richting zit vooral in het strategisch beleid. Daarin moet de route uitgestippeld staan. Waar gaan we naartoe?".

Ruimte 

Wat een schoolleider precies moet doen en hoe hij/zij daar komt, wordt niet van in detail van bovenaf opgelegd. Anders gezegd: dit kan en mag een schoolleider zelf bepalen. "Schoolleiders hebben zelf best een beeld van waar hun teams staan en welke stap zij zouden kunnen maken", aldus Wiggers. Experimenteren is daarbij een belangrijke factor. Het is dé manier om te ontdekken wat wel en wat niet werkt. 

Ruggesteun

Om schoolleiders te ondersteunen om tot een goed ICT-beleid te komen, is ruggesteun de derde bepalende factor. Die steun wordt gerealiseerd het vormen van zogenaamde ‘professionele leergemeenschappen’. In deze gemeenschappen onderzoeken de deelnemers het grote geheel, wordt bepaald waar schoolleiders staan en hoe ICT daarin past. Dat alles met aandacht voor zowel de menselijke kant als de technische kant van het proces.

Sylvia Veltmaat, voorzitter van het College van Bestuur van Stichting DeBasisFluvius (inmiddels verder gegaan onder de naam Flores Onderwijs), is betrokken bij het proces om tot een beter ICT-beleid te komen voor schoolleiders. Zij ziet ‘inzichtelijkheid’ vooral als eindresultaat: "De directeuren die we bij dit proces hebben betrokken hebben zicht gekregen op wat zij kunnen doen om binnen hun school en binnen hun eigen functioneren, gekoppeld aan hun schoolontwikkeling, dát te doen wat nodig is."

Externe video URL
Achtergrond

“Hoe kunnen we schoolleiders equiperen om, vanuit kennis over de huidige en benodigde competenties (t.a.v. leren en lesgeven met ICT) van leraren, beleid te maken en te komen tot een effectief professionaliseringsplan waarbij teamleren een belangrijke rol speelt?” 

Het bovenstaande is de oorspronkelijk geformuleerde tekst voor een versnellingsvraag die het CLC Arnhem, dat een samenwerking vormt tussen de besturen Delta, Fluvius en De Basis (de laatste twee zijn inmiddels gefuseerd tot Flores Onderwijs), en het lectoraat leren met ICT op 8 juni 2015 indienden bij de PO-Raad. Minder complex geformuleerd: "Hoe zorgen we ervoor dat schoolleiders goed ICT-beleid kunnen maken?".

> Zie deze verhelderende illustratie met uitleg over de vraag.

Diagnose en inventarisatie

Vanaf september 2015 werd door de betrokkenen gewerkt aan de beantwoording van deze vraag. De periode tot januari 2016 was de startfase. In deze fase is een diagnose uitgevoerd naar de instrumenten die al aanwezig waren in het CLC Arnhem. Ook is geïnventariseerd hoe schoolleiders het vraagstuk van professionaliseren beleven.

Uitkomsten

Op basis van de diagnose en inventarisatie zijn in de loop van het proces twee samenhangende antwoorden van de versnellingsvraag uitgewerkt:

  1. Geef richting en ruimte aan de schoolleider door het verankeren van het werken aan ICT-competenties in de beleidscyclus, op een manier die recht doet aan verschillen tussen scholen en schoolleiders.
  2. Geef ruggensteun aan de schoolleider door het vormgeven van een professionele leergemeenschap (PLG) voor schoolleiders, waarin met en van elkaar geleerd kan worden. De invulling van de PLG vindt volledig plaats vanuit de behoeften van de schoolleiders.
Antwoord op de vraag: Hoe zorgen we ervoor dat schoolleiders goed ICT-beleid kunnen maken?
Proces

Vanaf september 2015 is gewerkt aan het beantwoorden van deze versnellingsvraag. De startfase liep tot januari 2016. In deze fase is de diagnose uitgevoerd. Dit gebeurde via een expertmeeting met schoolleiders, interviews met bestuurders en interviews met schoolleiders.

Expertmeeting

De scholen van de drie betrokken schoolbesturen (DeltaDeBasisFluvius (nu: Flores Onderwijs)) hebben een beginmeting uitgevoerd naar de ICT-competenties van de leraren. De uitkomsten zijn teruggekoppeld aan de schoolleiders in een schoolrapport. Deze rapportage bleek in de praktijk echter beperkt te leiden tot interventies door schoolleiders op het vlak van sturing op ICT-competenties. In een expertmeeting met schoolleiders en deskundigen van het iXperium is de achtergrond onderzocht.

Interviews met bestuurders

Om aan te kunnen sluiten bij bestaande veranderconcepten en deze te verankeren in de beleidscyclus, is een aantal interviews afgenomen met schoolbestuurders. Daaruit kwam naar voren dat de drie besturen veel verschillende instrumenten en trajecten tot hun beschikking hebben waarin het versterken van leiderschap en het leren in teams centraal staan. Toch bleken deze tools onvoldoende om de schoolleiders in staat te stellen een veranderproces in hun teams op gang te brengen.

Interviews met schoolleiders

Om daar de vinger achter te krijgen, zijn interviews afgenomen met vijf schoolleiders. Hoe kijken zij aan tegen het vraagstuk van de ontwikkeling van de ICT-competenties? Wat bleek? Schoolleiders zien ICT-competenties niet als een afzonderlijk vraagstuk. Het zijn voor hen afgeleiden van vraagstukken over de vernieuwing van het onderwijs of de verbreding in het pedagogisch didactisch handelen. En die vraagstukken verschillen per school.

Twee interventies

Met dat gegeven in het achterhoofd, werd in de periode januari tot juli 2016 ingezet op het vormgeven van twee interventies gericht op schoolleiders. De eerste interventie focust zich op het opnemen van voornemens op het vlak van ICT en onderwijs in de beleidscyclus. Hierbij gaat het om het concretiseren van strategisch beleid in specifieke schoolafspraken, en in aansluiting daarop in de HR-cyclus. De tweede interventie richt zich op het vormgeven van de professionele leergemeenschap voor schoolleiders. In deze leergemeenschap wordt vanuit integrale vraagstukken gefocust op ICT-competenties. 

Visualisatie en eindnotitie

Het bovenstaande leidde in de eindfase van het proces tot twee publicaties. Een compacte visualisatie in de vorm van een illustratie en de eindnotitie 'Werken aan ICT-competenties via de beleidscyclus'. De eerste geeft in korte tekst en beeld antwoord op de vraag: 'Hoe zorgen we ervoor dat schoolleiders goed ICT-beleid kunnen maken?' en zet daarbij uiteen welke rol richting, ruimte en ruggesteun spelen. De eindnotitie werkt de samenhangende antwoorden van de versnellingsvraag in detail verder uit en geeft daarbij een aantal praktische voorbeelden.

 

ict beveiliging

Meer weten?

Logo
Organisatie

Het Community Learning Center Arnhem

Logo
Organisatie

Delta Scholengroep

Logo
Organisatie

Flores Onderwijs

Verhalen bij dit praktijkvoorbeeld

Downloads

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten