Basisschool Het Talent in Lent werkt al 15 jaar met een uniek onderwijsconcept: alles draait om recht doen aan verschillen tussen leerlingen. Leerlingen volgen (speel)leerstoflijnen op basis van hun individuele ontwikkeling. We spraken hierover met schooldirecteur Carla van den Bosch. “Ieder kind volgt bij ons een eigen leerweg en leert in eigen tempo.”

Op Het Talent zitten leerlingen niet in een klas met leeftijdsgenoten, maar zijn de groepen verticaal georganiseerd. Met een vast team leerkrachten dat de leerlingen jarenlang begeleidt en hen door en door kent. De school werkt met eigen (speel)leerstoflijnen, waaraan instructies en activiteiten hangen. Opgebouwd in moeilijkheidsgraad en geschikt voor kinderen van 4 tot 12 jaar.

Kijken naar ontwikkeling, niet naar leeftijd

“We kijken bij elke leerling op welk niveau hij of zij zich bevindt. Vervolgens laten we de leerling aansluiten op dat deel van een leerlijn waar het qua ontwikkeling op dat moment thuishoort, ongeacht leeftijd”, vertelt Van Den Bosch. Op basis van niveau, aanbod en tempo vormen de leerkrachten instructiegroepen. De leerlingen gaan in zo’n groep aan de slag. “Door het aanbod te zoeken dat past bij een leerling, zoomen we veel meer in op individuele behoeftes en doen we recht aan verschillen tussen leerlingen.”
 
De gewone lesmethodes schieten wat dat betreft te kort, vindt Van Den Bosch. “Lesmethodes zijn geschreven voor gemiddelden.” Maar welk kind is nu precies gemiddeld? “Je wilt toch rekening houden met leerlingen waarbij de ontwikkeling anders verloopt dan gemiddeld.” 

De leerlijnen van Het Talent zijn uit deze frustratie voortgekomen. En dat werkt. De leerkrachten zien dat leerlingen op een bepaald gebied hun talenten ontplooien. Of dat nu motoriek is, op schoolbrede onderwerpen of binnen een bepaald vak. “Dat hangt af van de aanleg en interesses van een leerling. Iedereen kan zichzelf zijn.”

Markt gedomineerd door methodemakers

Toch zijn nog niet alle frustraties weggenomen. “Als je kijkt naar de markt, dan wordt die gedomineerd door methodemakers”, verzucht zij. “Ik mis materiaal dat wordt geschreven voor zeer verschillende doelgroepen leerlingen. 

Neem educatieve software. Er is veel van hetzelfde. Het gaat mij meer om de denkprocessen. Welke stappen moet je zetten om tot een antwoord te komen? Daarbij komt: iedere softwareleverancier beweert adaptieve software te leveren, maar ik vind het nogal tegenvallen. Er is weinig goed geschikt en doordacht materiaal voor zowel kinderen die stap voor stap leren, als voor de kinderen die verder in de ontwikkeling zijn en meer top-down onderwijs nodig hebben. Dus dat moeten we zelf uitzoeken en ontwikkelen.”

Op zoek naar de doorgaande lijn

Wat raadt Van Den Bosch scholen aan die erover denken om met leerlijnen te werken? “Leg je methodes eens op een rij, van groep 1 tot en met 8, en kijk waar de doorgaande lijn zit. Vervolgens kun je schrappen wat overbodig is. Dat kan een mooie eerste stap zijn.”
 
Nog interessanter vindt zij het werken met schoolbrede onderwerpen. “Vanuit thema’s kun je je onderwijs betekenisvoller maken.” Tijdens het laatste onderwerp gingen de leerlingen van Het Talent dit jaar aan de slag met klimaatverandering. Directe aanleiding was de ingebruikname van een nevengeul bij Lent, waardoor de rivier de Waal meer ruimte krijgt. “Bedenk wat je rond zo’n thema allemaal kunt doen. Van excursies tot rekenopgaven. Daarna pas je dat aan op de niveauverschillen die er zijn. Daarbij kun je deels gebruik maken van reguliere lesmethodes, waarbij je het lesmateriaal passend maakt.”

Voorbeeldfunctie

Jaarlijks weten circa 100 bezoekers uit Nederland en België Het Talent te vinden. Om een kijkje te nemen hoe het onderwijsconcept van de school werkt en om inspiratie op te doen. Daarnaast verzorgt de school veel workshops op verschillende gebieden. “Als basisscholen vragen hebben over het werken met leerlijnen, dan zijn ze van harte welkom”, besluit Van Den Bosch.