Hoe zorg jij voor een goede kwaliteit?  Volg je de normen van de inspectie, of leg jij de lat hoger? In dit portret lees je hoe basisschool De Springplank in Rumpt vorm geeft aan de ambities op het gebied van onderwijskwaliteit.  

Zo op het eerste gezicht lijkt De Springplank een gewone dorpsschool, gelegen tussen de maisvelden, vlak achter de Linge. Binnen valt op: voor de vier groepen zijn er veel verschillende ruimtes. Kleuters staan wiebelend op een been: bewegend leren. In een andere ruimte zit de klas met de rug naar het digibord. Er is een hulplokaal, met koptelefoons voor kinderen die zich even willen afzonderen. Een lokaal voor pluslessen. En in de grote hal overal duo’s en groepjes van kinderen die samenwerken, vaak op Chromebooks.

“Ik vind dat we hier al heel ver op weg zijn naar echt inclusief onderwijs.” Zo vat directeur Maaike Heevel de kracht van haar school samen. “Van onze 99 leerlingen komen er maar 33 uit het dorp. De rest komt uit de regio, vaak van andere scholen waar ze gepest zijn of andere problemen hebben op sociaal-emotioneel vlak. Bij ons krijgen alle kinderen een kans, we denken niet in beperkingen. Met onze aanpak voorkomen we bij veel kinderen een verwijzing naar het speciaal onderwijs.”

Human Dynamics

Die aanpak begint bij de principes van Human Dynamics (HD): een ordening van persoonlijkheidskenmerken die in elk mens aanwezig zijn. “Ik maakte daarmee kennis bij de schoolleidersopleiding en zag meteen dat dit niet alleen goed was voor teams, maar dat we het ook naar het onderwijs moesten vertalen”, vertelt Heevel.

Bij de persoonlijkheidskenmerken passen verschillende werkvormen. Zo is er ‘Geel’ (mentaal leren): in stilte en alleen, het verstandelijke principe; ‘Rood’ (fysiek leren): het praktische, handelende principe waarbij leerlingen zachtjes mogen overleggen en ‘Blauw’ (relationeel leren), het principe dat het vaakst gezien wordt en dat past bij creatieve, sensitieve kinderen die graag samenwerken. Heevel vertelt over een leerling met autisme (‘geel’) die op De Springplank de kans kreeg om te leren op een manier die past bij zijn persoonlijkheid. “Hij veranderde van een wiegend duimend jongetje dat regelmatig onder de tafels lag in een leerling die moeiteloos opging in de groep.”

De leerkrachten van De Springplank herkennen de principes moeiteloos bij hun leerlingen. “Blauw houdt van gezelligheid, is enthousiast”, vertelt leerkracht/ib’er Ilse de Waal. “Rood houdt van lijstjes. We benoemen het niet, maar bieden de stof aan op verschillende manieren, passend bij de verschillende types.” Iedereen heeft een dominant kenmerk en daarnaast nog een andere dynamiek. De leerkrachten moedigen de kinderen aan om zich ook de andere vormen van leren eigen te maken: ‘stretchen’.

Visie

“Als je door de school loopt, merk je dat het werkt”, ziet bestuurder Jeroen Goes (Fluvium Openbaar Onderwijs). “Meerdere directeuren van onze stichting hebben de HD-training gevolgd, maar De Springplank is de enige die zich door deze principes laat leiden. Dat is onderwijsvrijheid: je kiest als schoolleider voor een onderwijstype dat bij jou en je team past. Het is heel belangrijk dat er een gezamenlijke visie is, gedragen door het team. Dit hele team gelooft in ‘alle kinderen horen erbij’ en dat bepaalt hun succes.”

‘Hier voel ik me fijner’

Dinand (groep 8) zit sinds groep 5 op De Springplank. “Op mijn vorige school ging het niet goed. Ik heb dyslexie, ADD en ik ben visueel gehandicapt aan één oog. Dat gaf allemaal veel stress. Mijn moeder had ideeën hoe school me kon helpen, maar ze zeiden: we doen al veel extra voor hem. Hier voel ik me fijner. Als we instructie krijgen, dan beginnen we met de hele klas samen. Kinderen die zich niet goed kunnen concentreren of die niet goed zien, zoals ik, zitten vooraan. Daarna gaan we aan het werk: alleen of met een andere leerling.” 

Bovenbouwleerlingen van De Springplank kunnen opvallend goed op zichzelf reflecteren. Ze krijgen in groep 6 een project Passie en Talent, waarbij ze op zoek gaan naar hun eigen dynamiek. Dinand: “Ik ben vooral blauw, dus ik vind het leuk om samen te werken. Blauwe kinderen hebben vaak allerlei ideeën over hoe ze iets kunnen doen. Maar ik ben ook een beetje rood: soms vind ik het fijn om alleen te werken, en stap voor stap. Het leukste moment van de dag vind ik de energizer. Dan doen we buiten een spelletje en kan ik lekker rennen. Dat hoort ook bij rood.” 

Lerarentekort

Het lerarentekort legt een extra druk op de school. “Nieuw personeel kan niet zomaar de lessen geven op onze manier”, weet Ilse de Waal. “Het duurt even voordat je het in de vingers hebt.” “Vervanging is moeilijk” weet bestuurder Jeroen Hoes. “Hier zitten wat meer kinderen die er extra last van hebben als ze een leerkracht hebben die nog niet getraind is in de HD-principes. Het is dus belangrijk dat je als school je protocollen en werkwijzen op orde hebt.” Leerkracht Bianca van Weelden (groep 7/8) heeft ook moeten leren om op deze manier naar kinderen te kijken. “Je moet cursussen doen, literatuur lezen. Maar ik vind het een uitdaging: hoe pas ik mijn lessen zo aan dat elk kind goed kan leren?” 

Geknakte kinderen

Werken volgens de HD principes maakt ook dat leraren ’s avonds regelmatig voor verschillende groepen lesmateriaal zitten te maken. Wat maakt dat ze toch graag dat extra stapje zetten? “We krijgen veel geknakte kinderen van andere scholen”, vertelt Van Weelden. “Zelfs een keer een suïcidaal kind. Uiteindelijk leren ze met plezier, genieten ze ook van buiten spelen en hutten bouwen. Vaak stromen onze leerlingen uit naar een veel hoger niveau dan waarop ze aanvankelijk waren ingeschat. Een extreem voorbeeld was een jongen waarbij gedacht werd aan praktijkonderwijs – hij kreeg een havo/vwo-advies mee.” Ook voor haar collega Ilse is het welbevinden van de kinderen haar grootste drijfveer. “Ik kan er zo van genieten, vooral als de zwakkere leerlingen opleven. Er kwam een meisje in groep 3 dat nog zo slecht las…. En opeens zag ik: yes, ze heeft ‘m door!”

Heevel vertelt dat ze de kwaliteit van het onderwijs en de leerlingen strak volgt. Met Citotoetsen voor taal lezen en rekenen, maar ook met vragenlijsten over hun sociaal-emotionele vaardigheden. “Onze opbrengsten zijn steeds boven het landelijk gemiddelde”, stelt ze tevreden vast.