Goed personeelsbeleid is een van de beste manieren om personeelstekorten aan te pakken. Het helpt om starters vast te houden, en dat is iets waar we in het primair onderwijs best goed in zijn geworden. Het helpt om medewerkers aan het eind van hun loopbaan langer in dienst te houden; daar kunnen we een stuk beter in worden. 

Het helpt in de mogelijkheid om medewerkers meer uren te laten werken, bijvoorbeeld vier in plaats van drie dagen. Het helpt tegen ziekteverzuim. Het helpt om werkgeluk te bevorderen. Ik stond er al bij stil in een eerder blog.

Des te opvallender dat dit thema zo’n bescheiden plek inneemt in de 13 kantjes tellende brief over de lerarenstrategie van de ministers Paul en Dijkgraaf. Het blijft bij een paar alinea’s op pagina 13. Die gaan vooral over de vertrekredenen uit het onderwijs: werkdruk, slecht management, je krijgt er helemaal zin in. Om vervolgens op de trom te roffelen over het wetsvoorstel dat tot drie cijfers achter de komma moet voorschrijven hoe scholen personeelsbeleid moeten voeren.

We hebben het over een wet die er onder meer aan moet bijdragen dat er meer tevreden medewerkers zijn. Kán je dat dan bij wet afdwingen? En zijn die medewerkers dan zo ontevreden?

Een recent rapport van DUO Onderwijsonderzoek & Advies geeft antwoord op die laatste vraag. Op basis van onderzoeken onder bijna 15.000 medewerkers in het primair onderwijs komt dit onderzoeksbureau tot een opvallende conclusie. De algemene tevredenheid in het po krijgt een 8,4. Ruim boven het landelijk gemiddelde. Evenals de tevredenheid over de communicatie, de directeur, de inhoud van het werk, de persoonlijke ontwikkeling en de sfeer. Alleen de werkdrukscore is een dissonant: een 6,6. Daar hebben we serieus werk te verrichten. Net als de rest van Nederland overigens, want het landelijke cijfer is een 6,7. 

We mogen best wat meer stilstaan bij die grote algemene tevredenheid. Blijkbaar is het primair onderwijs een van de leukste sectoren om in te werken. Dat zeggen we te weinig tegen elkaar. En het ontbreekt al helemaal in die lerarenbrief van de ministers. 

Nog iets geks. Het ministerie gaf zelf opdracht aan onderzoekers van CAOP en MOOZ om inzicht te geven in de actuele stand van zaken bij strategisch personeelsbeleid. Ook hier veel tevredenheid. Zowel leraren als schoolleiders en besturen zijn bijvoorbeeld positief over de toepassing van het personeelsbeleid en de wijze waarop leiding wordt gegeven. 

Leraren zijn zelfs positiever over hun duurzame inzetbaarheid dan hun leidinggevenden. Zoals we weten is de rol van de schoolleider – ook hier – cruciaal en die rol wordt volop gewaardeerd, zo blijkt uit dit onderzoek. Leraren ervaren zeggenschap over onderwijskundige zaken en de keuze van professionaliseringsactiviteiten.

Waarom dan nog een wet strategisch HR? Het wetsvoorstel werd in mei vorig jaar aangekondigd, haalde de voorpagina’s, maar rond de uitkomsten van dit onderzoek bleef het muisstil. Terwijl het allang klaar was, want het is gedateerd op april 2023. Ook in de lerarenbrief van afgelopen december komen de ministers er niet op terug. 

In het CAOP/MOOZ-rapport valt te lezen dat schoolleiders en leraren in het po een hoge regeldruk ervaren. Wettelijke eisen aan personeelsbeleid moeten natuurlijk gehandhaafd worden en vergroten die druk alleen maar. Zo wordt een HR-wet een self denying prophecy.

Natuurlijk valt er het nodige te verbeteren. De werkdruk is al genoemd en beide onderzoeken geven ook andere aanknopingspunten voor verbeteringen. Maar nieuwe Haagse interventies dragen daar niet aan bij.

Eind februari is er een debat over het lerarenbeleid. Dat is een mooie gelegenheid voor een Haagse interventie die we wél kunnen gebruiken: uitdragen dat het primair onderwijs alle uitdagingen ten spijt een prachtsector is. Dat de mensen die er werken over veel dik tevreden zijn en dat er aandacht is voor de medewerkers. 

Een sector waar werkgeluk hoog in het vaandel staat.