Het simpeler en aantrekkelijker maken om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Dat is het doel van het Wetsvoorstel vereenvoudiging banenafspraak en quotumregeling, dat minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) half oktober aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. Het is nu aan de Tweede Kamer wanneer het wetsvoorstel wordt behandeld. Het is de bedoeling dat de wijzigingen per 2025 ingaan.

De afgelopen jaren hebben werkgevers al gezorgd voor veel extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. In de praktijk blijkt dat veel werkgevers gemotiveerd zijn om een inclusief personeelsbeleid te voeren, maar de realisatie van de banenafspraak in hun praktijksituatie vinden ze nog ingewikkeld. De minister komt nu met een aantal verbeteringen om de banenafspraak en de quotumregeling makkelijker te maken. De verbeteringen betreffen het onderscheid tussen overheid en markt, het loonkostenvoordeel en de quotumregeling.

Onderscheid overheid en markt

In de huidige banenafspraak moeten het bedrijfsleven en de overheid elk zorgen voor extra banen. Het onderwijs behoort bij deze verdeling bij de sector overheid. Het kabinet wil toe naar één banenafspraak voor alle werkgevers. Het maakt dan niet meer uit bij welke werkgever iemand werkt. Het gaat erom dat iemand aan de slag is en mee kan doen. De onderwijs- en overheidswerkgevers moeten echter eerst meer banen creëren, voordat dit onderscheid tussen de markt en de overheid verdwijnt. Het is op dit moment niet duidelijk hoe deze voorwaarde precies vorm krijgt.

Loonkostenvoordeel

Werkgevers hebben recht op een loonkostenvoordeel als zij iemand uit de banenafspraak aannemen. Dit voordeel kan oplopen tot € 2.000 per werknemer per jaar. Momenteel krijgen werkgevers maximaal drie jaar loonkostenvoordeel voor een werknemer uit de banenafspraak. Minister Schouten wil dat werkgevers dit voordeel houden zolang de werknemer in dienst blijft. Werkgevers en werknemers hoeven ook geen speciale verklaring meer aan te vragen bij UWV om loonkostenvoordeel te krijgen. Dit zorgt voor minder administratieve lasten.  

Quotumregeling

De banenafspraak kent een quotumregeling. Deze is er als stok achter de deur voor als werkgevers de afgesproken aantallen banen niet halen. Lukt dit niet, dan volgt een heffing. Een quotum kan er alleen komen na overleg met sociale partners en gemeenten. In de nieuwe wet blijft de quotumregeling bestaan. Wat verandert aan de regeling is dat werkgevers die goed presteren een bonus krijgen. Zij ontvangen dan een hoger loonkostenvoordeel banenafspraak. Zo worden bedrijven beloond die meer werknemers met een beperking in dienst nemen.

Stand van zaken

De banenafspraak is in 2013 gemaakt door kabinet en vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers. Het primair onderwijs kreeg daarbij de opdracht om minimaal 4.020 extra banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Dat aantal moet uiterlijk in 2026 bereikt zijn. Er zijn op dit moment geen exacte aantallen bekend van de realisatie in het primair onderwijs. We weten wel dat bijna 40% van de schoolorganisaties in de sector in 2022 werknemers uit de doelgroep banenafspraak in dienst hadden.

De PO-Raad is met andere organisaties bezig om de informatievoorziening over de banenafspraak en de mogelijkheden verder te verbeteren. Het doel is dat ook andere schoolorganisaties uit de sector werk kunnen maken van de banenafspraak, zodat meer mensen mee kunnen doen in de samenleving en zichzelf kunnen ontwikkelen.